Metacognitie:
grip krijgen op leren, greep krijgen op leven.

4.6.2013Wout Decré

Metacognitieve trainingsprogramma’s

Opdat een metacognitieve training effect kan hebben, moet er aan volgende voorwaarden voldaan zijn.

Eerst en vooral dient er bij instructie zowel aandacht worden besteed aan cognitive strategieën als aan metacognitieve strategieën en motivatie.  Dit bevordert de zelfregulatie van leerlingen.

Ten tweede moet er aandacht besteed worden aan planning. Leerlingen moeten leren om doelen op te stellen voor hun leren en na te denken over hun werkwijze.

Ten derde moeten leerlingen leren hoe en waarom ze bepaalde strategieën moeten gebruiken. Hierdoor blijven ze gemotiveerd en zullen ze in staat zijn om zelf de juiste beslissingen ten aanzien van strategieën te maken.

Ten vierde moet er aandacht zijn voor feedback en het controleren van de eigen aanpak. Reflecteren op het eigen werk is immers een belangrijk onderdeel van het kunnen aansturen van het eigen leerproces.

Als laatste is het belangrijk dat leerkrachten of andere deskundigen gemotiveerd zijn en de instructies van het metacognitieve programma goed opvolgen. [Jacobse, 2009]

 

Er bestaan zowel metacognitieve trainingen ,geleid door een leerkracht of andere begeleider, als metacognitieve computerprogramma’s. Er bestaan twee soorten metacognitieve trainingen: specifiek of globaal. De specifieke metacognitieve training richt zich op één of een klein aantal metacognitieve vaardigheden. In de globale metacognitieve trainingen wordt een breder scala aan metacognitieve vaardigheden bevorderd. Het trainen van een totaalaanpak van begin tot eind van een taak wordt op dit moment gezien als één van de kenmerken van een succesvolle training (Azevedo, 2007). In tabel 13 kan je een overzicht vinden van enkele effectieve, specifieke en globale metacognitieve trainingen.

 

Tabel 13. Overzicht effectieve metacognitieve trainingen, gebaseerd op (Jacobse, 2009)

 

 

Metacognitieve training (MCT)

 

Inhoud 

 

Effect 

 
Specifieke MCT    
 

Desoete, Roeyers & de Clercq, 2003

 

Rekenen 1e, 2e  leerjaar

 

– voorspellen

 

– evalueren

 

positief effect:

metacognitieve vaardigheden, kennis en nabije transfer van probleemoplossingsvaardigheden bij rekenen

 

 

Fuchs et al., 2003

 

 

Rekenen 

 

– doelen stellen

 

– inzicht in eigen kunnen

 

Instructie over doelen stellen en zelfevaluatie versterkt de effecten van de transfer-instructie op prestaties aanzienlijk.

 

 

Ashman & Conway,1993

 

Rekenen en lezen 

 

 

plannen

 

Betere prestaties van leerlingen op rekenen en lezen

Globale MCT    
 

Hohn & Frey, 2002

 

 

 

 

Basisschoolleerlingen

 

heuristische strategie:

probleemdefiniëring, probleeminterpretatie, planning, uitvoer en monitoren

 

 

positief effect op korte en lange termijn op vlak van probleemoplossen

 

 

Verschaffel et al., 1999

 

 

3e leerjaar

 

heuristische strategieën (in een algemene metacognitieve structuur) bij instructie van toepassingsopgaven

 

 

positief effect op de prestaties van de leerlingen

 

IMPROVE methode

(Mevarech & Kramarski, 1997)

 

 

 

Basisschoolleerlingen

 

 

leerlingen stellen zichzelf

metacognitieve vragen

 

positieve effecten op vlak van

rekenprestaties en inzicht in probleemoplossen

 

 

 

Naast metacognitieve trainingen bestaan er ook metacognitieve computerprogramma’s. Deze computerprogramma’s kunnen op verschillende manieren worden vormgegeven. Metacognitieve vaardigheden kunnen bijvoorbeeld ondersteund worden door virtuele agents, metacognitieve hints of vragen, hypermedia systemen, … [Jacobse, 2009]

 

Volgende metacognitieve programma’s worden besproken: De Takentrap, Rekentaak Interventie, Kurzweil 3000, Benchmark schoolprogramma, Zelf Konfrontatie Methode voor jongeren.

 

Dit interesseert je wellicht ook:

31.5.2013Wout Decré0

Als metacognitie ontbreekt

31.5.2013Wout Decré0

Leren over leren

31.5.2013Wout Decré0

Metacognitie als sleutel tot zelfsturing en leidinggeven