Mijn Aha!-moment deed zich voor wanneer ik een jongen uit het derde middelbaar begeleidde. Het ontdekken van bepaalde denkpatronen leverde boeiende informatie over hoe deze jongen over zijn eigen vermogen om te leren  en over het maken van fouten nadacht.

Reeds tijdens het intakegesprek met de ouders kwam aan het licht dat hij na het terugkrijgen van een slechte toets, slecht reageerde. Hij gaf anderen de schuld (vb. zijn oudere broer die de avond voordien te veel lawaai had gemaakt) of somde namen op van vrienden die een ‘nog slechter’ punt hadden behaald.  Soms loog hij over zijn cijfers of maakte zelf op zijn rapport van een 35% een 85%. De leerkracht merkte op dat hij regelmatig spiekbriefjes gebruikte. Zijn ouders legden beperkingen op, zoals ‘minder op de Playstation spelen’.

Ook tijdens de eerste begeleidingssessies kwam dit gedrag sterk naar voren. Opbouwende kritiek werd genegeerd en de inspanningen verslapten. De opdrachten werden ‘niet leuk’, of ‘te moeilijk’ of er werden externe factoren aangehaald vb. ‘te veel lawaai hier’ of ‘te warm’.

De jongen zelf had schrik dat hij ‘te dom’ was om het middelbaar tot een goed einde te brengen. Het werd duidelijk dat hij het behalen van een slechte toets op school gelijk stelde aan ‘niet slim zijn’. Als hij een fout maakte, vond hij zichzelf ‘een loser’. Hij reageerde onverschillig op kritiek of goedbedoelde tips. Hij ging er van uit dat als je niet onmiddellijk een goed punt behaalde, je niet over het nodige verstand beschikte. Dus waarom zou je er dan voor inspannen?

Het kunnen kaderen van de gedachten van deze jongen waren voor mij waardevolle meta-momenten. Het is dus boeiend om na te gaan welk soort mindset een jongere op dat moment toepast.

Dweck, C. (2006). Mindset: The new psychology of success. Londen, Engeland: Random House.

Desoete, A., Roeyers, H., & De Clercq, A. (2001). EPA 2000: een instrument om metacognitieve en rekenvaardigheden te meten.